Asbestdeskundige (ADI)

Hoe word ik asbestdeskundige?

Doorloop de volgende stappen en word een gecertificeerd asbestdeskundige inventarisatie. Enkel een gecertificeerd asbestdeskundige inventarisatie mag een inventarisatie voor een asbestattest uitvoeren. De asbestdeskundige maakt de asbestinventaris op volgens het inspectieprotocol van de OVAM. Na het analyseren van de aangeleverde bewijsdocumenten voert de deskundige ter plaatse een inspectie uit en rapporteert hij al de inspectiegegevens via een webapplicatie in een centrale databank van de OVAM. Op basis van deze gerapporteerde gegevens levert de OVAM een geldig asbestinventarisattest af. Het vormt een automatisch, uniek rapport van de asbestinventarisgegevens van een gebouwinspectie.

Voorwaarden en onverenigbaarheden

Gecertificeerde asbestdeskundigen inventarisatie moeten onafhankelijk en onpartijdig werken. Niet elke combinatie qua taken is dan ook mogelijk. Voordat men begint met het volgen van de opleiding asbest is het dus nodig om na te gaan of er sprake is van een onverenigbaarheid waardoor men niet mag optreden als gecertificeerde asbestdeskundige inventarisatie.

Het onafhankelijke en onpartijdige werken kan niet gegarandeerd worden als er een band is tussen de asbestdeskundige en:

• Een erkende asbestverwijderaar

• De opdrachtgever voor het opstellen van de asbestinventaris

• De onderneming die instaat voor de uitvoering van asbestverwijderingswerken in het pand waarvoor de asbestinventaris werd opgesteld

In deze gevallen mag de deskundige dus niet optreden als gecertificeerde asbestdeskundige inventarisatie. Ga dus eerst na of u voldoet aan de voorwaarden om asbestdeskundige te worden en of er geen onverenigbaarheden zijn met uw andere professionele activiteiten.

Certificatieproces

Stap 1: Vooropleiding en Basiskennis

Wilt u gecertificeerd worden als asbestdeskundige inventarisatie? Dan moet u:

• Beschikken over een diploma secundair onderwijs type ASO of TSO of een gelijkwaardig diploma, of over relevante opgebouwde beroepservaring*

• Beschikken over een basiskennis asbestinventarisatie

• Een verplichte opleiding met praktijkgedeelte volgen via een erkende certificatie-instelling asbest

• Slagen in een examen bij een door de OVAM aangestelde examenbeheerder

• Een certificaat aanvragen bij een erkende certificatie-instelling asbest

* De beroepservaring moet relevant zijn om de richtlijnen in de voor het asbestattest relevante wetgeving goed te begrijpen en te kunnen toepassen. Het gaat in het bijzonder om de bepalingen in het materialendecreet, de vlarema, het inspectieprotocol en het certificatiereglement.

Stap 2: Persoonlijke OVAM-code

De persoonlijke OVAM-code is een unieke identificatiecode waarmee u toegang kan krijgen tot de asbestinventarisdatabank van de OVAM. De (kandidaat) asbestdeskundige heeft deze code ook nodig om:

• Zich aan te melden voor het volgen van de verplichte opleiding bij een erkende certificatie-instelling asbest

• Zich in te schrijven voor het examen

• Een certificaat aan te vragen bij een erkende certificatie-instelling asbest

• Toegang te krijgen tot de databank asbestinventarisatie van de OVAM

Het certificatieplatform is de databank van de OVAM waarin voor elke (kandidaat) ADI de status van het persoonscertificaat is opgenomen. De CI, de OVAM en de examenbeheerder kunnen uw status hierin opzoeken via uw persoonlijke OVAM-code. Vraag uw persoonlijke OVAM-code aan. Hoe u dat doet, leest u in deze handleidingen:

• Handleiding persoonlijke OVAM-code: Belgische ADI voor Belgisch bedrijf

• Handleiding persoonlijke OVAM-code: buitenlandse ADI voor Belgisch bedrijf

• Handleiding persoonlijke OVAM-code: buitenlands bedrijf

Opgelet: Deze persoonlijke OVAM-code verschilt van de inlog-code waarmee u toegang krijgt tot de opleidingsomgeving!

Stap 3: Basiskennis

Als u de verplichte opleiding wilt volgen, beschikt u best eerst over een goede basiskennis asbestinventarisatie. Deze basiskennis houdt meer in dan weten wat asbest is en in welke materialen het gebruikt werd. U moet ook al de basis kennen van hoe u een asbestinventaris kan opstellen. Een kandidaat deskundige met basiskennis asbestinventarisatie:

• Weet wat asbest is, wat de herkomst is en wat de belangrijkste eigenschappen zijn

• Heeft kennis van de relevante asbestwetgeving

• Kent de algemene geschiedenis en mijlpalen rond het gebruik van asbest

• Kan de meest voorkomende asbestverdachte materialen herkennen

• Weet welke gezondheidsrisico’s er zijn, wanneer deze er zijn en hoe ze te voorkomen

• Kent de verschillen tussen de diverse Belgische regelgevingen rond asbestinventarissen

• Kent de basis van hoe je een inventaris moet opstellen: deskresearch, werkvoorbereiding, gebouwinspectie, beoordeling materiaaltoestand en blootstellingsrisico

• Kent de principes van risicobeoordelingen en het beheersprogramma

• Kent de verschillende verwijderingsmethoden en de principes uit de relevante wetgeving

Met het overzicht van de basiskennis asbestinventarisatie kunt u nagaan of u beschikt over de aangeraden basiskennis om deel te nemen aan de verplichte opleiding. Het examen toetst ook deze basiskennis! Neemt u deel aan de verplichte opleiding zonder de basiskennis verworven te hebben, zult u waarschijnlijk niet kunnen volgen en niet slagen in het examen. U kunt deze basiskennis bekomen door zelfstudie, het volgen van een vrijwillige vooropleiding basiskennis asbestinventarisatie bij een opleidingscentrum en/of door beroepservaring.

Vrijwillige vooropleiding

De duur van de vooropleiding is verschillend naargelang u als kandidaat een volledige opleiding volgt dan wel slechts deelmodules. Een volledige vooropleiding duurt ongeveer 2 à 3 dagen. Moet u enkel een deelmodule volgen dan is de opleidingsduur beperkter.

Diverse opleidingscentra in Vlaanderen bieden opleidingsmodules asbest aan. Op de pagina van de opleidingscentra vindt u een (niet-exhaustief) overzicht. Deze lijst van centra die de vooropleiding geven, wordt zuiver ter informatie gepubliceerd; de OVAM staat niet garant voor de kwaliteit of de volledigheid van de opleiding. Informeer dus naar de ervaring van de lesgever, naar de tijd die besteed wordt aan specifieke onderdelen, het maximaal aantal deelnemers tijdens de opleiding, enz.

Na het volgen van deze vooropleiding bent u nog geen gecertificeerd asbestdeskundige die asbestattesten mag opstellen. U kunt evenmin onmiddellijk het examen afleggen. U moet eerst nog de verplichte opleiding bij een certificatie-instelling asbest volgen.

Stap 4: Verplichte opleiding

Als u beschikt over de basiskennis asbestinventarisatie, kunt u zonder problemen de verplichte opleiding volgen. De verplichte opleiding verdiept de basiskennis van de kandidaat asbestdeskundigen. Ze omvat vooral de uitvoering van een asbestinventarisatie volgens het standaard inspectieprotocol en de rapportage in de webapplicatie van de OVAM. Daarnaast is er ook aandacht voor de aspecten bouwkunde, aerologie en veilige monstername. De opleiding bevat ook een praktijkgedeelte, met onder meer oefeningen rond het gebruik van de databank en praktijkoefeningen voor het correct nemen van monsters, bijvoorbeeld van leidingisolatie.

Alleen een erkende certificatie-instelling asbest mag de verplichte opleiding organiseren. Zij kunnen hiervoor samenwerken met opleidingscentra. Om een verplichte opleiding te kunnen volgen, moet u zich eerst registreren bij een erkende CI. Daarvoor bezorgt u uw persoonlijke OVAM-code aan de CI waarbij u de opleiding wenst te volgen. De CI maakt dan een dossier voor u aan in het certificatieplatform. Als u de verplichte opleiding succesvol heeft afgerond, voert de CI deze informatie in, in het certificatieplatform en bezorgt de CI u een opleidingsattest.

Stap 5: Het examen

Na de verplichte opleiding legt u een examen af bij IBEX, de door de OVAM aangestelde examenbeheerder. De OVAM beheert de inhoud van het examen. De examenbeheerder ontwikkelt en organiseert het eindexamen, neemt de examens af en beoordeelt ze. Het examen toetst de basiskennis asbestinventarisatie, maar ook de leerstof van de verplichte opleiding zoals het toepassen van het inspectieprotocol en het werken met de online databanktoepassing voor asbestinventarissen. Het volledige overzicht van de te kennen leerstof die getoetst wordt in het examen vindt u in de kennisonderdelenlijst asbestdeskundige inventarisatie. Tijdens de verplichte opleiding krijgen de kandidaat deskundigen de mogelijkheid om al enkele proefexamenvragen af te leggen. Zo krijgen ze voeling met de manier van vraagstelling.

Het examen omvat een theoretisch deel, maar ook een praktijkdeel. Dit praktijkdeel omvat een veilige en correcte monstername en een materiaalherkenning op basis van monsters, foto’s en beschrijvingen. U moet eerst slagen in het theorie-examen voordat u mag deelnemen aan het praktijkexamen. De regels rond de certificatie, met inbegrip van de examens, staan in het ministerieel besluit van 1 april 2022 tot goedkeuring van het certificatiereglement en zijn gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad op 22 april 2022. Voor u zich kan inschrijven voor het examen, heeft u uw persoonlijke OVAM-code nodig. Een ander nummer, zoals het nummer dat u gebruikt heeft tijdens uw opleiding, zal niet werken. Uw unieke persoons-ID kan u terugvinden via de handleiding hoger op deze webpagina. Dat unieke ID-nummer dient u aan de CI te bezorgen. Zij hebben dat nodig om in het certificatieplatform aan te geven dat u een verplichte opleiding hebt gevolgd. Ook om het bewijs/attest te krijgen dat u de verplichte opleiding gevolgd hebt, heeft u uw persoonlijke OVAM-code nodig.

Praktische informatie

De OVAM heeft IBEX aangesteld als examenbeheerder. Op ADI Asbestexamens | IBEX vindt u de praktische informatie om deel te nemen aan het examen met de beschikbare data en locaties. De richtlijnen voor het deelnemen aan het examen staan beschreven in het examenreglement. U vindt er ook de procedure om uw examen in te zien en in voorkomend geval een bezwaar in te dienen.

Stap 6: Persoonscertificaat

Bent u geslaagd voor het examen voor ‘asbestdeskundige inventarisatie’, dan kunt u een persoonscertificaat bekomen bij een erkende certificatie-instelling asbest. Als asbestdeskundige kunt u kiezen bij welke certificatie-instelling u een certificaat aanvraagt. De certificatie-instelling gaat na of u:

• Beschikt over een diploma secundair onderwijs type ASO of TSO of een gelijkwaardig diploma, of beschikt over minimaal twee jaar relevante beroepservaring, opgedaan in de afgelopen zes jaar.

• De verplichte opleiding met praktijkgedeelte doorlopen hebt bij een erkende certificatie-instelling asbest.

• Geslaagd bent in het examen.

• Op erewoord verklaard hebt onafhankelijk en onpartijdig te werken.

Aan de persoonscertificaten zijn dus eisen gekoppeld over de kennis en competenties van de persoon die de asbestinventarissen opstelt.

Stap 7: Procescertificaat

Daarnaast zijn er de procescertificaten asbestdeskundigen inventarisatie waaraan eisen verbonden zijn rond verzekeringen en kwaliteitsborging. Dit procescertificaat wordt, op ondernemingsniveau, toegekend door de erkende certificatie-instellingen. Met onderneming worden zowel een vennootschap als een eenmanszaak bedoeld. Een onderneming kan een procescertificaat asbestdeskundige inventarisatie verkrijgen van een certificatie-instelling asbest als het aan al de volgende voorwaarden voldoet:

• Beschikken over een verzekeringspolis beroepsaansprakelijkheid voor kosten die voortvloeien uit haar werking als procesgecertificeerd asbestdeskundige inventarisatie.

• Op erewoord verklaren om:

  • Onafhankelijk en onpartijdig te werken

  • De persoonsgecertificeerde asbestdeskundigen inventarisatie de tijd en middelen te bieden om kwaliteitsvol asbestinventarissen te kunnen opmaken

  • Alleen een beroep te doen op persoonsgecertificeerde asbestdeskundigen asbestinventarisatie voor de uitvoering en opmaak van asbestinventarissen

• Beschikken over een zaakvoerder of werknemer die beschikt over een persoonscertificaat asbestdeskundige inventarisatie

• Werken volgens een intern kwaliteitsbeheerssysteem

Als persoonsgecertificeerde asbestdeskundige moet u zich dus als werknemer of zaakvoerder (zelfstandige) van een procesgecertificeerd bedrijf aansluiten bij een erkende certificatie-instelling asbest om te kunnen starten. Een zelfstandige of eenmanszaak moet zowel over een persoons- als over een procescertificaat asbestdeskundige inventarisatie beschikken. Bent u een interne preventie-adviseur of interne milieucoördinator? Dan mag u voor uw bedrijf (werkgever) zelf een asbestattest opmaken. Dit kan als u beschikt over een persoonscertificaat asbestdeskundige inventarisatie en het bedrijf zelf geregistreerd is bij een erkende certificatie-instelling.

De erkende certificatie-instelling zal via controles en audits toezien op de kwaliteitsvolle opmaak van de asbestattesten. De regels rond deze persoons- en procescertificaten en de opvolging ervan vindt u terug in het certificatiereglement en de bijlage.

Veelgestelde vragen

Veelgestelde vragen voor kandidaten asbestdeskundigen

Algemeen

• Hoe word ik asbestdeskundige?

  Om asbestdeskundige te worden, moet je voldoen aan specifieke vereisten zoals het volgen van een verplichte opleiding, slagen voor een examen en een verklaring op erewoord afleggen dat je onafhankelijk en onpartijdig werkt.

Schorsing van Certificatie-instellingen (CI)

• Welke CI is geschorst?

  De geschorste CI zal alle aangesloten Asbestdeskundigen Inventarisatie (ADI’s) hiervan op de hoogte stellen.

• Wat houdt de schorsing in?

  Een geschorste CI mag geen nieuwe verplichte opleidingen meer uitvoeren, geen nieuwe aanvragen voor certificatie behandelen en geen nieuwe ADI’s aansluiten. Ze moeten echter nog steeds eerstelijns helpdesk aanbieden, kwaliteitsborging verzekeren, audits en controles uitvoeren, en jaarlijkse bijscholing organiseren.

• Vanaf wanneer gaat de schorsing in?

  De schorsing treedt in werking op de dertigste dag na de ontvangst van de beslissing door de CI. De CI heeft een maand de tijd om zich op de schorsing voor te bereiden.

• Heeft de schorsing gevolgen voor ADI’s?

  Nee, bestaande ADI’s kunnen hun werkzaamheden normaal voortzetten. De CI blijft verantwoordelijk voor de eerstelijns helpdesk en kwaliteitsborging.

• Waarom wordt een specifieke CI geschorst?

  De OVAM stelde vast dat de geschorste CI niet voldoende capaciteit had om aangesloten asbestdeskundigen adequaat te begeleiden, informeren, bijscholen en controleren. Hierdoor werd besloten tot schorsing over te gaan.

• Kan ik bij een andere CI aansluiten?

  Dit hangt af van de capaciteit van de niet-geschorste CI’s om nieuwe ADI’s aan te sluiten zonder hun kwaliteitsborging in gevaar te brengen. Je moet dit zelf navragen bij de CI.

Certificatie als Asbestdeskundige Inventarisatie (ADI)

• Wie kan gecertificeerd ADI worden?

  Een asbestdeskundige inventarisatie moet voldoen aan het volgende:

  • Beschikken over een diploma secundair onderwijs type ASO of TSO of een gelijkwaardig diploma, of minimaal twee jaar relevante beroepservaring hebben opgedaan in de afgelopen zes jaar.

  • De verplichte opleiding met praktijkgedeelte doorlopen bij een erkende certificatie-instelling.

  • Slagen voor het examen.

  • Een verklaring op erewoord afleggen dat je onafhankelijk en onpartijdig werkt.

• Kan ik als zelfstandige ADI worden?

  Ja, ook als zelfstandige in bijberoep kun je de activiteiten van asbestdeskundige inventarisatie uitoefenen, mits je zowel een persoonscertificaat als een procescertificaat hebt.

• Welke NACE-bel code is nodig voor bedrijven die asbestinventarissen opstellen?

  Volgens de FOD Economie:

  • Voor asbestdeskundige inventarisatie: 74.909 (Overige gespecialiseerde wetenschappelijke en technische activiteiten)

  • Voor sloopdeskundige: 71.121 (Ingenieurs en aanverwante technische adviseurs, exclusief landmeters) en 74.909 (Overige gespecialiseerde wetenschappelijke en technische activiteiten)

• Kan de functie gecombineerd worden met andere beroepen?

  Ja, het is mogelijk om als architect, makelaar, preventie-adviseur of milieucoördinator ook ADI te worden, mits je aan bepaalde voorwaarden voldoet en er geen belangenconflict ontstaat.

Opleiding en Examen

• Waar kan ik me aanmelden voor de opleiding?

  De verplichte opleiding wordt georganiseerd door erkende certificatie-instellingen, die samenwerken met opleidingscentra. Meer informatie vind je op onze pagina met vakinformatie.

• Hoe lang duurt de opleiding?

  De verplichte opleiding duurt drie dagen. De duur van de vrijwillige vooropleiding basiskennis varieert afhankelijk van de modules die je volgt.

• Wat zijn de kosten voor opleiding en examen?

  De kosten voor de vrijwillige vooropleiding variëren per opleidingscentrum. De kosten voor de verplichte opleiding worden bepaald door de erkende certificatie-instellingen. Het examen kost €330 exclusief BTW.

• Kan ik gebruik maken van de KMO-portefeuille?

  Dit hangt af van het opleidingscentrum, informeer daarom bij het opleidingscentrum waar je de opleiding wilt volgen.

• Waar en wanneer kan ik examens afleggen?

  De examens worden georganiseerd door een door de OVAM aangestelde examenbeheerder. Voor de meest actuele informatie kun je terecht op de officiële website.

• Heb ik een bepaald diploma nodig om aan de verplichte opleiding te kunnen starten?

  Ja, volgens het Vlarema moet je beschikken over een diploma secundair onderwijs type ASO of TSO, een gelijkwaardig diploma, of minimaal twee jaar relevante beroepservaring. Deze ervaring kun je aantonen door een verklaring op erewoord.

Werking en Kosten

• Wat zijn de jaarlijkse kosten voor aansluiting bij een certificatie-instelling?

  De kosten variëren, maar er is een minimumbijdrage van €15 per afgeleverd attest vastgesteld in het Vlarema. Deze bijdrage dekt onder andere de kosten voor controles, ondersteuning van de helpdesk en audits.

• Zijn er kosten voor het invoeren van gegevens in de databank?

  Ja, de OVAM rekent een retributiekost van €50 per afgeleverd asbestattest. Deze kosten worden maandelijks gefactureerd aan de asbestdeskundige en moeten in de factuur aan de klant worden verrekend, zonder BTW.

• Wat voor materiaal is nodig?

  Je hebt onder andere persoonlijke beschermingsmiddelen (mondmasker, tyvec), afsluitbare zakjes voor stalen, reinigingsmateriaal, meetinstrumenten (digitale afstandsmeter, rolmeter, hoekmeter) en materialen voor monstername (schroevendraaier, beitel, priem, pincet, tang) nodig.

• Waar moet ik met asbesthoudend afval naartoe?

  Als ADI produceer je bedrijfsafval zoals persoonlijke beschermingsmiddelen, reinigingsdoeken en monsters. Dit afval moet gescheiden en geregistreerd aangeboden worden aan een geregistreerde inzamelaar.

Aanvullende Informatie

• Hoe lang blijft mijn certificaat als asbestdeskundige inventarisatie geldig?

  Het certificaat heeft geen vervaldatum, maar je moet jaarlijks een verplichte bijscholing volgen. Het certificaat kan worden ingetrokken als blijkt dat je de te volgen regels niet respecteert.

• Kan een Nederlands persoon of bedrijf ook actief zijn als asbestdeskundige in Vlaanderen?

  Ja, buitenlandse ondernemingen of personen kunnen zich laten certificeren als asbestdeskundige inventarisatie in Vlaanderen. Er zijn geen beperkingen met betrekking tot nationaliteit in de Vlaamse wetgeving.

• Hoe moet ik een procescertificaat aanvragen?

  Na het behalen van het persoonscertificaat moet je je via een bedrijf aansluiten bij een erkende certificatie-instelling die het procescertificaat toekent.

• Ik beschik over een opleidingsattest als asbestdeskundige. Wanneer kan ik starten om asbestattesten op te stellen?

  Alleen gecertificeerde asbestdeskundigen inventarisatie kunnen asbestinventarisaties voor geldige asbestattesten uitvoeren. Een opleidingsattest alleen is niet voldoende.

• Hoeveel mag een asbestattest kosten?

  De prijs voor een asbestattest wordt bepaald door de markt en kan variëren afhankelijk van de tijd en kosten die nodig zijn om het onderzoek uit te voeren. De OVAM rekent een vaste retributiekost van €50 per afgeleverd asbestattest.

Meer gedetailleerde informatie en veelgestelde vragen kun je vinden op de officiële website van de OVAM.