Asbest ingeademd: wat nu? Risico’s en voorzorgmaatregelen
Asbestvezels zijn microscopisch kleine deeltjes die bij inademing na verloop van jaren ernstige gezondheidsproblemen kunnen veroorzaken. De mate van gevaar hangt voornamelijk af van de intensiteit en de duur van blootstelling aan deze vezels. Onderzoek toont aan dat niet de chemische samenstelling van asbest, maar de vezelgeometrie verantwoordelijk is voor longgerelateerde aandoeningen. Alle zes de soorten asbest worden daardoor als even gevaarlijk beschouwd, ongeacht hun vroegere categorisering in meer of minder gevaarlijke varianten.
Hoe beïnvloeden intensiteit en tijd het risico?
Klein Risico
In de buitenlucht zijn kleine hoeveelheden asbestvezels aanwezig, wat betekent dat iedereen dagelijks een beetje asbest inademt. Soms kunnen we per ongeluk voor een korte tijd een hogere concentratie asbestvezels inademen, bijvoorbeeld tijdens een brand waarbij asbest vrijkomt of bij het verwijderen of bewerken van asbesthoudend materiaal in en om het huis. Kortdurend inademen van meer asbestvezels verhoogt de kans op het ontwikkelen van asbestgerelateerde kanker niet significant. De kans op het krijgen van kanker door asbest hangt voornamelijk af van het totale aantal vezels dat in de loop van een leven wordt ingeademd. Normaal gesproken zijn de blootstellingsniveaus gedurende het leven laag, waardoor het kankerrisico door asbest minimaal blijft. Zelfs als iemand een keer een wat grotere hoeveelheid vezels inademt, blijft het risico op kanker klein vanwege de korte duur van blootstelling en de beperkte totale hoeveel vezelinname.
Groot Risico
Iemand die gedurende vele jaren veel asbestvezels heeft ingeademd, loopt een aanzienlijk risico. Deze situatie deed zich vooral in het verleden voor bij bepaalde beroepen, zoals bij bouwvakkers, timmermannen en in de installatietechniek en industrie. Destijds werd er veel minder voorzichtig met asbest omgegaan dan tegenwoordig. Tegenwoordig zijn de regels voor het werken met asbest zeer streng. De tijd tussen het inademen van asbestvezels en het ontwikkelen van kanker is lang, gemiddeld ongeveer 40 jaar. Hierdoor blijft het aantal mensen met asbestgerelateerde kanker toenemen. Iemand die zijn hele werkzame leven veel asbestvezels inademt, loopt een groot risico op kanker door asbest.
Symptomen na het inademen van asbest
Het inademen van asbestvezels vertoont helaas geen directe symptomen. Vaak verschijnen klachten als ademhalingsproblemen pas na decennia. Asbestgerelateerde ziekten kunnen zich ontwikkelen tot aandoeningen zoals pleurale plaques, diffuse pleuraverdikking, asbestpleuritis, en meer ernstige aandoeningen zoals asbestose, mesothelioom en longkanker.
Wat zijn specifieke symptomen van deze aandoeningen?
- Pleurale plaques: Meestal geen symptomen maar kan leiden tot kortademigheid.
- Diffuse pleuraverdikking: Kortademigheid indien beide longen aangetast zijn.
- Asbestpleuritis: Voorbijgaande ademhalingsproblemen met kans op restletsel.
- Asbestose: Begint mild maar kan ernstige ademhalingsstoornissen veroorzaken.
- Mesothelioom: Leidt vaak snel tot de dood na lichte initiële ademhalingsproblemen.
- Longkanker: Verschillende symptomen afhankelijk van het type en de ernst.
Hoe jezelf beschermen tegen asbestvezels?
Zodra er een risico op contact met asbestvezels is, moeten voorzorgsmaatregelen worden getroffen om gezondheidsrisico’s te vermijden. Bijvoorbeeld, bij het renoveren van huizen gebouwd voor 2001, laat een asbestattest opmaken. Professionals moeten altijd gebruik maken van beschermende uitrusting zoals FFP3-maskers, wegwerpoveralls, en oogbescherming.
Hoe ga je het best met asbest om?
- Bepaal de aanwezigheid van asbest: Laat een asbestdeskundige een inventarisatie uitvoeren.
- Gebruik beschermingsmiddelen: Draag geschikte kleding en uitrusting zoals maskers en handschoenen.
- Volg veiligheidsvoorschriften: Vermijd het breken of bewerken van asbesthoudend materiaal met mechanische middelen.
Q&A
Kun je meteen ziek worden na het inademen van asbest?
Nee, de symptomen van asbestgerelateerde ziekten verschijnen vaak pas na vele jaren.
Wat moet je doen bij vermoeden van asbest in huis?
Het is raadzaam om een asbestinventaris/asbestattest te laten opmaken door een gecertificeerd deskundige.
Heeft het testen op asbestgerelateerde ziekten voordelen?
Screening heeft vooralsnog geen bewezen nut omdat er geen effectieve behandelingen zijn voor deze aandoeningen en het kan onnodige zorgen veroorzaken.