Asbestanalyse

Inhoud

Asbestanalyse

Indien u vermoedens heeft of bepaalde materialen in uw eigendom asbest bevatten, adviseren we nadrukkelijk om te kiezen voor een professionele analyse. Alleen zo kunt u met volledige zekerheid bepalen of er daadwerkelijk sprake is van asbest in het materiaal. 

Een specialist neemt een klein stukje van het potentiële asbesthoudende materiaal (dit kan van uw dak zijn, pleisterwerk, enz.) op een veilige manier en stuurt dit naar een gecertificeerd laboratorium voor analyse.

In het laboratorium wordt het verzamelde monster onderzocht met geavanceerde technieken, waaronder een polarisatiemicroscoop en specifieke chemische tests. Deze methoden zijn essentieel om met zekerheid vast te stellen of het materiaal asbestvezels bevat.

Mocht uit de tests blijken dat er inderdaad asbest aanwezig is, dan is het raadzaam om direct maatregelen te treffen voor een veilige verwijdering.

De prijs voor een complete asbestanalyse start vanaf €140, exclusief BTW. Dit bedrag dekt een allesomvattend pakket, inclusief de reiskosten, het nemen van het monster en de analyse door het laboratorium. Voor aanvullende tests, indien noodzakelijk, zal een extra vergoeding in rekening worden gebracht.

Het is belangrijk op te merken dat in bepaalde gevallen een visuele inspectie al voldoende indicatie kan geven of materiaal asbest bevat, zoals bij kenmerkende golfplaten of bepaalde soorten spuitisolatie rond leidingen. Wij verstrekken uitvoerige richtlijnen over hoe u zelf asbest kunt identificeren.

Toch blijft een uitgebreide inspectie van uw eigendom zeer aan te bevelen. Gezien er meer dan 3500 toepassingen van asbesthoudende materialen bekend zijn uit het verleden, bestaat er een kans dat er verborgen asbestbronnen in uw woning aanwezig zijn. Neem geen risico’s met uw gezondheid of die van uw dierbaren, en opteer voor een professionele aanpak bij de detectie van asbest.

Veiligheidsrichtlijnen voor asbeststaalname

Bij het nemen van asbestmonsters is het belangrijk om de juiste veiligheidsmaatregelen te volgen om uzelf en uw omgeving te beschermen. Hieronder vindt u een gestructureerde gids voor een veilige staalnameprocedure:

Kleefmonstermethode

1. Persoonlijke beschermingsmiddelen:

  • Draag altijd beschermende kleding, inclusief een wegwerpoverall.
  • Gebruik een stofmasker met P3-filter (FFP3) om inademing van asbestvezels te voorkomen.
  • Vinylhandschoenen bieden een extra beschermingslaag.

2. Voorbereiding van de staallocatie:

  • Bevochtig het gebied vanwaar u het monster gaat nemen grondig met een plantenspuit. Dit minimaliseert de verspreiding van asbestvezels.

3. Staalname:

  • Leidingisolatie: Gebruik een cuttermes om een ‘U’-vormig stuk van ongeveer 2 cm² te snijden. Kantel het flapje omhoog om het monster direct in een zakje te laten vallen, plak het daarna terug en verzegel met tape.
    • Neem meerdere stalen, aangezien de samenstelling van leidingisolatie kan variëren, vooral bij bochten.
  • Vloertegel: Zorg ervoor dat een stuk met zichtbare zwarte lijm wordt bemonsterd.
  • Verloren bekisting: Schraap een klein stukje af of gebruik een breekmes voor een kleefmonster. Vermeld duidelijk dat het om een schraapmonster gaat.

4. Veilig verpakken van het monster:

  • Plaats het monster in een hermetisch afsluitbaar zakje, gevolgd door een tweede zakje ter dubbele bescherming.

5. Reiniging na staalname:

  • Verwijder alle resten van het materiaal van de vloer met een vochtige doek.
  • Reinig al uw materialen onmiddellijk na gebruik.
  • Wegwerpen van besmette kleding en schoonmaakmaterialen is essentieel.
  • Zorg voor goede ventilatie tijdens en na de procedure.

Benodigde materialen en wat te vermijden:

Benodigdheden:

  • Vochtige doekjes, zwarte tape, hamer, breekmes, platte schroevendraaier, tang (bij voorkeur met gladde bek), en twee hersluitbare zakjes.

Wat te vermijden:

  • Gebruik geen gewone stofzuiger, aangezien deze de asbestvezels niet filtert maar verspreidt.
  • Vermijd het gebruik van snel draaiende werktuigen, en activiteiten zoals schuren, slijpen, boren, en breken die asbestvezels kunnen vrijmaken.

Destructieve staalname van asbest

Hier wordt het onderscheid tussen destructieve en niet-destructieve asbestinventarisatie uitgelegd:

  • Niet-destructieve Asbestinventarisatie: Het primaire doel van deze inventarisatie is het beoordelen van de mogelijke aanwezigheid van asbesthoudende materialen binnen een locatie, met het oog op de veiligheid van werknemers, conform de richtlijnen van de Codex. Deze methode vermijdt structurele schade aan het pand en heeft geen impact op de functionaliteit ervan.

  • Destructieve Asbestinventarisatie: Deze vorm van inventarisatie streeft naar een volledige identificatie van alle asbesthoudende materialen binnen een bouwwerk, specifiek in het vooruitzicht van sloop of ingrijpende renovaties. Hierbij wordt ook gezocht naar asbest in minder zichtbare plaatsen, zoals technische schachten, de ruimten tussen vloeren en constructieve vloeren, boven verlaagde plafonds, en in kruipruimtes.

Het uitvoeren van een destructieve staalname van asbesthoudend materiaal vereist een zorgvuldige aanpak om blootstelling aan asbestvezels te minimaliseren. 

Volg deze richtlijnen strikt op voor uw veiligheid en die van anderen:

Voorbereiding:

  1. Afzondering en Documentatie:
    • Baken de zone af waar de staalname zal plaatsvinden.
    • Documenteer het te analyseren materiaal met foto’s voorafgaand aan de staalname.

Persoonlijke Beschermingsmiddelen (PBM):

  1. Benodigde PBM’s:
    • Draag een wegwerpoverall met kap, wegwerphandschoenen, rubberen laarzen, en ademhalingsbescherming FFP3 (wegwerp).
    • Zorg ervoor dat de randen van de overall goed afgesloten zijn met plakband.

Staalname Procedure:

  1. Materiaal Voorbereiding:

    • Bevochtig het te analyseren materiaal of breng een fixeermiddel aan om de verspreiding van asbestvezels te beperken.
  2. Staalname:

    • Gebruik uitsluitend handgereedschap (geen sneldraaiend gereedschap) voor het nemen van het staal.
    • Neem een representatief staal van minimaal 3 cm x 3 cm en plaats dit direct in een zakje. Verwijder overtollige lucht, sluit, verzegel en plaats het in een tweede zak.

Na de Staalname:

  1. Veiligheidsmaatregelen:

    • Breng een fixeermiddel aan op loszittende vezels op de plaats van staalname.
    • Plak een asbestlabel op de zak om duidelijk te maken dat het om asbestmateriaal gaat.
  2. Verzending en Opruiming:

    • Reinig de buitenkant van de zak met een vochtige doek.
    • Fixeer het breukvlak dat ontstaan is door de staalname of dek het af met plakband.
    • Maak de locatie en het gebruikte gereedschap schoon met een vochtige doek.
    • Verpak gebruikte PBM’s in een dubbele zak voor verwijdering.
    • Spoel de rubberen laarzen af, inclusief de onderkant.

Aanlevering bij het Laboratorium:

  • Het is aan te bevelen om het staal persoonlijk bij een erkend laboratorium af te geven, voorzien van een asbestlabel voor duidelijke identificatie. Indien verzending noodzakelijk is, zorg dan dat het pakket duidelijk gemarkeerd is met het asbestlabel.

Door deze stappen nauwgezet te volgen, zorgt u voor een veilige afhandeling van asbesthoudende materialen en minimaliseert u de risico’s op blootstelling aan asbestvezels. Veiligheid staat voorop bij het hanteren van potentieel gevaarlijke stoffen zoals asbest.

Soorten asbestanalyse

PLM (Polarisatie Licht Microscopie)

Gepolariseerde Lichtmicroscopie (PLM) staat centraal in de identificatie van asbest in materialen en speelt een cruciale rol in de eerste fase van asbestanalyse. Deze klassieke en veelgebruikte methode maakt gebruik van polarisatie-optica om de unieke optische eigenschappen van asbestvezels te onderscheiden van andere materialen. Dankzij de capaciteit om de dubbelbreking (anisotropie), pleochroïsme, en andere karakteristieke eigenschappen van asbestvezels te analyseren, biedt PLM een betrouwbare basis voor de initiële beoordeling van de aanwezigheid van asbest in een breed scala aan materialen.

Hoe werkt PLM?

Tijdens de PLM-analyse wordt een dun gesneden monster van het te onderzoeken materiaal tussen gekruiste polarisatoren geplaatst. Wanneer licht door het monster gaat, reageren asbestvezels door hun specifieke optische eigenschappen te vertonen, zoals dubbelbreking en pleochroïsme, die door een ervaren laborant kunnen worden herkend en geïnterpreteerd. Deze optische kenmerken, gecombineerd met de morfologie en vezelkleur, stellen de analist in staat om asbestverdachte vezels te identificeren en te differentiëren van niet-asbestvezels.

Voordelen van PLM

  • Snel en kostenefficiënt: PLM biedt een snelle en relatief kostenefficiënte methode voor de eerste screening van monsters op asbest.
  • Breed inzetbaar: Geschikt voor een groot aantal materialen, waaronder bouwmaterialen, isolatiematerialen en andere verdachte asbesthoudende producten.
  • Ervaringsgericht: De methode profiteert enorm van de expertise van de laborant, waardoor ervaren analisten complexe monsters effectief kunnen beoordelen.

Beperkingen

Hoewel PLM een krachtige tool is voor de identificatie van asbest, heeft deze methode haar beperkingen, vooral bij lage concentraties asbest of in materialen waar de vezels sterk verdeeld zijn. In dergelijke gevallen kunnen aanvullende analysetechnieken zoals Scanning Elektronen Microscopie (SEM) of Transmissie Elektronen Microscopie (TEM) vereist zijn om definitieve conclusies te kunnen trekken.

Staalname en Analyse

Voor een accurate PLM-analyse is zorgvuldige staalname essentieel. Monsters dienen individueel verpakt te worden om kruisbesmetting te voorkomen. Het aantal en type monsters hangt af van de homogeniteit van het materiaal en de specifieke situatie. Een voorlopige inspectie met een stereomicroscoop kan helpen bij het kiezen van de juiste monsters voor PLM-analyse.

Conclusie

Gepolariseerde Lichtmicroscopie vormt een fundamentele eerste stap in de asbestanalyse, die, ondersteund door de expertise van ervaren laboranten, een essentiële bijdrage levert aan het identificeren van asbesthoudende materialen. Bij twijfel of voor complexere analyses wordt aangeraden om aanvullende technieken zoals SEM of TEM toe te passen om een volledig en nauwkeurig beeld te verkrijgen.

Bij “Asbest Verwijderen Vlaanderen” zetten we ons in voor een nauwkeurige en grondige identificatie van asbest in materialen, met behulp van PLM en andere geavanceerde technieken om uw omgeving veilig en gezond te houden. Neem contact op voor meer informatie over onze asbestanalyse services.

Transmissie Elektronen Microscopie (TEM) en Scanning Elektronen Microscopie (SEM)

Deze technieken bieden een oplossing wanneer resultaten van gepolariseerde lichtmicroscopie niet eenduidig zijn of in twijfel worden getrokken, bijvoorbeeld in situaties waar de chemische samenstelling door specifieke toepassingen, zoals isolatie rond stookketels, afwijkt van de standaard.

Elektronenmicroscopie identificeert de aanwezigheid van asbest op basis van een elementenspectrum dat de unieke chemische samenstelling van het materiaal weergeeft. Door dit te vergelijken met pure asbeststandaarden kan met grote zekerheid vastgesteld worden of er asbest aanwezig is. Hoewel deze methode meer tijd vergt voor staalpreparatie en analyse, biedt het een hogere nauwkeurigheid en detailniveau, vooral bij het onderzoek naar fijne of sterk verspreide asbestvezels.

Het onderzoek start met een preliminaire inspectie door middel van een stereomicroscoop om de materialen op uiterlijke kenmerken te onderzoeken en de materialen als hechtgebonden of ongebonden te kunnen onderscheiden. Vervolgens vindt er een visueel onderzoek plaats, gevolgd door gedetailleerde identificatie middels polarisatiemicroscopie en dispersiekleuring. Dit onderzoek richt zich op verschillende kenmerken van asbestverdachte vezels, zoals morfologie, optische eigenschappen, vezelkleur, pleochroïsme, dubbelbreking, extinctie, het elongatieteken en de polarisatiekleuren.

Deze methodiek, gebaseerd op de principes van W. McCrone zoals beschreven in het boek “Asbestos Identification”, is belangrijk voor een accurate en onderscheidende analyse van asbestvezels.

Voor het onderzoek zijn zorgvuldige procedures vereist om kruisbesmetting tussen monsters te voorkomen. Elk monster wordt individueel verpakt en een beperkt aantal monsters kan al volstaan om de aanwezigheid van asbest te bevestigen. Voor identiek vervaardigd materiaal zijn één of twee monsters doorgaans voldoende; broze materialen die ter plaatse verwerkt zijn vereisen echter meerdere monsters voor een betrouwbare analyse. Elk homogeen verdacht materiaal moet worden bemonsterd, met ten minste één monster per herkenbare zone.

Bemonstering van bouwmaterialen

Bij het inspecteren van bouwmaterialen op de aanwezigheid van asbest is het essentieel om zorgvuldig en systematisch te werk te gaan. Hieronder vindt u een overzicht van de richtlijnen voor het bemonsteren van verschillende soorten materialen.

Vloerbekleding

Vloertegels:

  • Neem één monster per type vloertegel.
  • Let op voor mogelijk verschillende lagen vloerbekleding; bemonster elke laag afzonderlijk.
  • Houd rekening met herstellingen die kunnen duiden op gebruik van tegels in een iets andere kleur. Neem monsters van zowel de oudere als de recentere tegels om valse negatieve resultaten te voorkomen.
  • Bij algemene kennis dat tegels asbesthoudend zijn (bv. door lastenboeken of ervaring), kunnen deze zonder monstername als asbesthoudend beschouwd worden.

Lijm:

  • Indien zwarte bitumineuze lijm onder de tegels wordt aangetroffen, moet deze ook bemonsterd worden.
  • Neem één representatief staal (enkele cm²) van de lijm en controleer op welke oppervlakte deze lijm is gebruikt.

Warmte-isolerend materiaal

Determinatie:

  • Bepaal de verschillende soorten warmte-isolerend materiaal op basis van kleur, textuur en structuur.
  • Elk type isolatiemateriaal dient bemonsterd te worden volgens de volgende richtlijnen:
    • Homogene lengte < 20 m: 1 monster
    • Homogene lengte tussen 20-50 m: 2 monsters
    • Homogene lengte tussen 50-100 m: 3 monsters
    • Per homogeen stuk van 50 m extra: 1 bijkomend monster

Afwijkende Delen:

  • Neem een monster op plekken waar het isolatiemateriaal anders van aard is dan op de rechte stukken, zoals in bochten, eindstukken, en op herstellocaties.
  • Telkens wanneer er een vermoeden is dat het materiaal verschilt van de rest van de lijn, dient een bijkomend monster te worden genomen.

Spuitasbest

  • Voer een visuele inspectie uit op kleur- en textuurverschillen die op een gebrek aan homogeniteit kunnen wijzen.
  • Neem één monster per type spuitasbest.

Panelen en Isolatiepanelen

  • Voor homogene materialen volstaat het om één monster te nemen, mits zeker is dat hetzelfde materiaal overal is gebruikt.

Vezelcement

  • Neem één monster per type vezelcementmateriaal.

Touwen

  • Asbesttouwen en synthetische touwen kunnen vaak met het blote oog worden onderscheiden, maar wees waakzaam voor veranderingen door warmte of atmosferische invloeden.
  • Eén positief monster kan volstaan om alle touwen voor een bepaalde toepassing als positief te beschouwen.
  • Bij industrieel gebruik dient een representatieve monsterneming uitgevoerd te worden op 10% van de touwen, vooral wanneer deze regelmatig vervangen zijn, om valse negatieve resultaten te beperken.

Erkende asbestlabo’s in België

De Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg (FOD WASO) reikt erkenningen uit voor asbestlaboratoria in België. Een erkend asbestlaboratorium heeft specifieke bevoegdheden en verantwoordelijkheden:

Bevoegdheden van een erkend asbestlabo

  1. Bepalen van asbesthoudend karakter:

    • Een erkend asbestlabo mag vaststellen of een materiaal asbest bevat. Deze bepaling moet gebeuren via gepolariseerd lichtmicroscopie (PLM).
    • Het laboratorium mag geen uitspraken doen over het massapercentage van asbest in het materiaal onder de erkenning. Indien ze deze concentratie rapporteren, moet expliciet worden vermeld dat deze meting niet onder de erkenning valt.
  2. Concentratie asbest in de lucht:

    • Een erkend asbestlabo mag de concentratie van asbestvezels in de lucht meten op een werf. Dit kan op de volgende manieren:
      • Volgens de norm NBN T96-102: “Werkplaatsatmosferen – Bepaling van de asbestvezelconcentratie – Membraanfiltermethode met optische fasecontrastmicroscopie”.
      • Elke andere methode die gelijkwaardige resultaten oplevert.

Wetgeving en procedures

Voor meer informatie over de wetgeving en procedures voor erkende asbestlaboratoria kunt u de codex over het welzijn op het werk raadplegen.

Lijst van erkende asbestlabo’s

Een lijst van erkende laboratoria die onderzoek kunnen doen naar de aanwezigheid van asbest in materialen of in de lucht, is beschikbaar op de website van de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg. Bezoek: https://werk.belgie.be/nl/erkenningen/erkenning-erkende-laboratoria-indeling-entiteit  (groep 2 + 6).

Contactinformatie

Voor verdere vragen of meer informatie kunt u contact opnemen met de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg via informatie@werk.belgie.be.

Contacteer ons via onderstaand contactformulier

(voeg eventueel een foto toe)
Scroll to Top