Asbest herkennen
Hoe asbest herkennen?
Op deze pagina vindt u alle informatie over hoe u asbest kunt herkennen. Om te controleren of een gebouw of materiaal asbest bevat, schakelt u het beste een erkend asbestlabo of een expert in. Er bestaan ook trucjes om asbest zelf te herkennen. Komt het materiaal uit een gebouw met een asbestinventaris? Dan vindt u daarin de nodige informatie.
Asbestlabo of expert inschakelen
Wilt u weten of een materiaal in uw omgeving asbest bevat? Doe dan een beroep op een erkend asbestlabo. Vaak kan alleen een laboanalyse met zekerheid bepalen of een materiaal asbesthoudend is of niet. Houd rekening met de volgende zaken:
Een analyse kost geld
Informeer bij het labo hoe u op een veilige manier een staal van het materiaal kunt aanleveren. Lukt dat niet, dan komt het labo zelf een staal nemen.
Experts kunnen veel asbesttoepassingen ook visueel herkennen, bijvoorbeeld golfplaten en leien in asbestcement. In dat geval is er geen laboanalyse nodig. De meeste experts werken bij een erkend asbestlabo. In de toekomst zullen experts in Vlaanderen een erkenning kunnen krijgen als ‘gecertificeerde asbestdeskundige’. OVAM bereidt de invoering hiervan voor met de sector. Een gecertificeerde asbestdeskundige is bekwaam in het herkennen en beoordelen van asbesttoepassingen. Hij of zij zal in de toekomst ook instaan voor de opmaak van een asbestinventaris bij de verkoop van een woning of gebouw.
Asbest zelf herkennen
Controleert u liever zelf of een materiaal asbest bevat? Dan kunt u enkele trucjes gebruiken. Raadpleeg bijvoorbeeld het productiejaar, bekijk de textuur of doe de vlamtest. Let wel op: deze hulpmiddelen zijn minder nauwkeurig. Als u zeker wilt weten of u met asbest te maken hebt, schakelt u altijd beter een asbestlabo of een expert in. Komt het materiaal uit een gebouw met een asbestinventaris? Dan vindt u daarin alle nodige informatie.
Raadpleeg het productiejaar
Het productiejaar van een materiaal kan een eerste aanwijzing geven over de mogelijke aanwezigheid van asbest. Plannen, facturen, technische fiches en andere gegevens van de fabrikant kunnen nuttig zijn.
Werd het materiaal geproduceerd of geplaatst tussen 1945 en 2001? Dan is de kans reëel dat het asbest bevat, zeker voor toepassingen geproduceerd tussen 1955 en 1985.
Een dak of gevelbekleding uit kunstleien of golfplaten geplaatst voor 1990 bevat altijd asbest.
Leien of golfplaten zonder asbest herkent u aan de vermelding ‘N’ of ‘NT’ (New Technology). Asbestvrije golfplaten hebben ook altijd een verstevigingsbandje. Meer informatie over het herkennen van asbestcementen daken en gevels vindt u hier.
Bekijk de textuur van het materiaal
U kunt asbest ook herkennen door de textuur van een materiaal te bekijken. Let op de volgende zaken:
De meeste plaatmaterialen in asbestcement hebben een gewafelde structuur in de vorm van een honingraat. Ze bestaan meestal ook uit meerdere lagen.
Toepassingen in asbestcement hebben vaak ‘asbestbloemen’: witte vlekken verspreid over het oppervlak. Die vlekken wijzen op de aanwezigheid van asbest.
Op plaatsen waar het materiaal gebroken of verweerd is, kunt u asbestvezelbundels vaak met het blote oog zien.
De vlamtest doe je beter niet
Vroeger werd soms aangeraden om een vuurtest of vlamtest te doen, maar deze test is niet betrouwbaar en leidt vaak tot verkeerde identificaties. Vertrouw dus nooit op een vlamtest om belangrijke beslissingen te nemen, zoals verbouwen of afbreken.
In de vlam- of vuurtest houdt men een stuk materiaal met een vezelbundel (bijvoorbeeld een breukvlak van een asbestplaat) boven een vlam. De gedachte is dat asbestvezels inert zijn en dus niet branden. Gloeien de vezels alleen maar en branden ze niet op door de vlam? Dan is de kans groot dat het om asbest gaat. Vezels die niet van asbest zijn, zullen door de vlam uiteenvallen of druppels vormen.
De kans bestaat dat er andere brandbare vezels op of in het asbestverdachte materiaal zitten. Bij een vlamtest zullen deze vezels wel branden, waardoor u foutief zou kunnen concluderen dat het om asbestvrij materiaal gaat. Andersom kunnen er ook andere minerale (onbrandbare) vezels in zitten, waardoor foutief geconcludeerd zou worden dat het om asbesthoudend materiaal gaat. Om zeker te zijn, doet u beter een beroep op een erkend asbestlabo of een expert.
Asbestinventaris
Als een gebouw over een asbestinventaris beschikt, is dat uw beste bron van informatie. De inventaris beschrijft alle asbesthoudende materialen die in het gebouw voorkomen en doet een uitspraak over hun toestand. Het geeft ook adviezen voor een juist beheer of een correcte verwijdering. Alleen een recente asbestinventaris, opgemaakt door een bekwame expert, is betrouwbaar. Momenteel moeten alleen werkgevers een asbestinventaris laten opmaken voor gebouwen waarin ze werknemers tewerkstellen. Tegen 2032 zal elk gebouw in Vlaanderen over een asbestinventaris moeten beschikken. Om een gebouw te verkopen, zal u in de toekomst een asbestattest moeten voorleggen. OVAM zal zo’n attest afleveren op basis van een correcte asbestinventaris, opgemaakt door een gecertificeerde asbestdeskundige.
Erfgoedobjecten met asbest
Ga op zoek naar asbestverdachte en asbesthoudende erfgoedobjecten in de databank van ETWIE.
Asbest in uw woning
Hoe weet u of er asbest in uw woning zit?
Asbest kent heel veel toepassingen. Het werd verwerkt in meer dan 3.500 materialen en komt voor in woningen, gebouwen, installaties en zelfs voertuigen. Ook vandaag nog stuiten deskundigen regelmatig op nieuwe varianten van asbesthoudende bouw- of isolatiematerialen.
Veel gebruikte materialen met asbest
Asbest komt voor in hechtgebonden en niet-hechtgebonden materialen. Bij hechtgebonden of ‘vast’ asbest zitten de vezels stevig vast in het dragermateriaal. Bij niet-hechtgebonden of ‘los’ asbest kunnen de vezels makkelijk vrijkomen. Toepassingen met los asbest zijn daarom veel gevaarlijker.
Materialen met vast of hechtgebonden asbest
De meest voorkomende materialen met hechtgebonden asbest zijn:
Materiaal in asbestcement, zoals dakleien, golfplaten, buizen, lambriseringen, voorwerpen in imitatiemarmer, bloembakken, afvoergoten en onderdakplaten.
Vloertegels uit kunststof, zoals vinyltegels.
Asbesthoudende mastiek of asbesthoudende bitumen of dakbedekking (ook wel ‘roofing‘ genoemd).
Asbesthoudende (tegel)lijm.
Zolang u juist omspringt met deze materialen (niet schuren, breken, slijpen of boren), komen er weinig of geen asbestvezels vrij en zijn de gezondheidsrisico’s miniem.
Materialen met los of niet-hechtgebonden asbest
De meest voorkomende materialen met niet-hechtgebonden asbest zijn:
Plaasterisolatie rond leidingen van de centrale verwarming.
Asbesthoudende pakkingen en dichtingen.
Afdichtingskoorden van verwarmingsketels of kachels.
Asbestvilt en -karton onder vinylvloeren.
Waar zit asbest in mijn woning?
De onderstaande figuur geeft een overzicht van veel voorkomende materialen in uw woning waarin asbest verwerkt kan zijn. Wilt u zelf nagaan of er asbest aanwezig is in uw woning? Gebruik dan deze trucjes of bekijk foto’s van veel voorkomende asbestmaterialen. Om zeker te weten of u met asbest te maken hebt, schakelt u best een erkend asbestlabo of een gecertificeerd asbestdeskundige in.
Een van de meest voorkomende materialen met asbest is dak- en gevelbekleding. Een asbesthoudend dak bestaat meestal uit golfplaten of leien. Een asbesthoudende gevel bestaat vaak uit grote of kleinere ruitvormige platen. Als uw dak- of gevelbekleding asbest bevat, moet u extra voorzorgsmaatregelen nemen.
Los en vast asbest: Wat is het verschil?
Wat is het verschil tussen los en vast asbest?
Bij hechtgebonden of ‘vast’ asbest zitten de vezels stevig vast in het dragermateriaal. Een typisch voorbeeld zijn leien uit asbestcement. Zolang ze niet beschadigd zijn, zijn ze ongevaarlijk. Bij niet-hechtgebonden of ‘los’ asbest kunnen de vezels makkelijk vrijkomen. Toepassingen met los asbest, zoals isolatiemateriaal rond verwarmingsbuizen, zijn daarom veel gevaarlijker.
Wat is vast asbest?
De term ‘vast asbest’ verwijst naar hechtgebonden asbesthoudende toepassingen. De twee benamingen worden vaak door elkaar gebruikt. In hechtgebonden asbesthoudende toepassingen zijn de asbestvezels gebonden met een bindmiddel, zoals cement, bitumen, kunststof of lijm. De bekendste voorbeelden zijn asbesthoudende leien en golfplaten, waarbij de asbestvezels gebonden zijn in cement. In oudere gebouwen en woningen komen vandaag nog heel wat hechtgebonden asbesthoudende materialen voor.
Zolang u juist omspringt met materialen met vast asbest – niet breken, schuren, slijpen of boren – komen er weinig of geen asbestvezels vrij. Hechtgebonden asbesthoudende toepassingen in goede staat zijn daarom het minst schadelijk voor de gezondheid.
Wat is semi-hechtgebonden asbest?
Semi-hechtgebonden asbesthoudende toepassingen zijn in principe vaste of hechtgebonden toepassingen, maar door veroudering, verwering of beschadiging is het bindmiddel in het dragermateriaal in slechte staat. Het materiaal wordt daardoor fragiel en breekbaar, en de asbestvezels komen makkelijk vrij. Een typisch voorbeeld van semi-hechtgebonden asbesthoudende toepassingen zijn asbestcementen golfplaten die in heel slechte staat zijn.
Wat is los asbest?
Niet-hechtgebonden asbesthoudende toepassingen noemen we ook wel los, losgebonden of zwakgebonden asbest. De verschillende benamingen worden door elkaar gebruikt. Toepassingen met los asbest bevatten weinig bindmiddel of gebruiken een zwak bindmiddel zoals gips. Tegelijk zijn de concentraties van de asbestvezels vaak erg hoog. Dat maakt deze materialen heel gevaarlijk. Niet-gebonden asbestmaterialen zijn immers gevoeliger voor beschadigingen en laten makkelijk asbestvezels los.
Het bekendste voorbeeld is ongetwijfeld de plaasterisolatie rond leidingen van de centrale verwarming. In oudere gebouwen komen nog steeds veel niet-hechtgebonden asbesthoudende materialen voor. Omdat deze toepassingen meer risico’s meebrengen, mogen alleen erkende asbestverwijderaars ze weghalen. Het is belangrijk om asbest altijd correct te verwijderen en af te voeren.
Bron: ovam